­­Napisane 9 marca 2016 roku
Pod wpływem wydarzeń, jakie obecnie mają miejsce.
Poniższe kalendarium wydarzeń z 2015 roku, spisane bez zabarwienia politycznego a jedynie przedstawiające suche fakt­y, wyraźnie wskazuje kto kiedy i w jaki sposób zadziałał niezgodnie z Konstytucją
doprowadzając do kryzysu konstytucyjnego oraz jak przebiegał proces zmian składu sędziowskiego.
Poniżej zamieszczam również wybrane fragmenty Konstytucji dotyczące TK

SĘDZIOWIE TK na dzień 25 czerwca 2015
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TRYBUNAŁU - 15

25 czerwca.
Parlament zakończył pracę nad nową ustawą o Trybunale Konstytucyjnym. Ustawa powstała z inicjatywy sędziów TK w stanie spoczynku; jej projekt formalnie złożył w Sejmie prezydent Bronisław Komorowski. Nowa ustawa umożliwiła wybór 5 sędziów TK - następców tych, których kadencje kończą się w 2015 r.

21 lipca.
Ustawę o TK podpisał prezydent Bronisław Komorowski.

30 sierpnia.
Ustawa o TK weszła w życie.

8 października.
Sejm VII kadencji wybrał pięciu nowych sędziów: Romana Hausera, Krzysztofa Ślebzaka, Andrzeja Jakubeckiego, Bronisława Sitka i Andrzeja Sokalę, którzy mieli być następcami: Marii Gintowt-Jankowicz, Wojciecha Hermelińskiego, Marka Kotlinowskiego (ich 9-letnie kadencje dobiegły końca 6 listopada), Zbigniewa Cieślaka (koniec kadencji 2 grudnia) i Teresy Liszcz (kończy kadencję 8 grudnia).

SĘDZIOWIE TK na dzień 8 października 2015
ILOŚĆ SĘDZIÓW TK – 20
w tym
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TK – 15
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA ZŁOŻENIE ŚLUBOWANIA I NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH – 5

23 października.
Prawo i Sprawiedliwość złożyło wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją nowej ustawy o TK (sygn. akt K 29/15).

25 października.
Odbyły się wybory parlamentarne, które wygrało PiS większością umożliwiającą ugrupowaniu samodzielne rządzenie.

4 listopada.
Zarządzenie przewodniczącego składu orzekającego sędziego TK Andrzeja Rzeplińskiego, który wyznaczył na 25 listopada termin rozpatrzenia wniosku PiS w odniesieniu do trybu wyboru nowych sędziów, a co do reszty wniosku - na 21 grudnia.

6 listopada.
Koniec kadencji sędziów TK: Marii Gintowt-Jankowicz, Wojciecha Hermelińskiego, Marka Kotlinowskiego.

SĘDZIOWIE TK na dzień 7 listopada 201
ILOŚĆ SĘDZIÓW TK – 17
w tym
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TK – 12
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA ZŁOŻENIE ŚLUBOWANIA I NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH – 5

10 listopada.
PiS wycofuje wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (sygn. akt K 29/15). Rzeczniczka PiS Elżbieta Witek wyjaśnia, że jest on bezzasadny, bo PiS chce nowej ustawy o TK.

13 listopada.
PiS składa projekt nowelizacji ustawy o TK (druk sejmowy nr 6) i natychmiast go wycofuje.

STAN NA DZIEŃ 14 listopada 2015:
Dobiegła końca kadencja trzech sędziów Trybunału Konstytucyjnego (TK). Na ich miejsce wybrani zostali przez Sejm: Roman Hauser, Andrzej Jakubecki oraz Krzysztof Ślebzak. Pomimo zakończenia kadencji przez trzech sędziów, i wyboru ich następców, Prezydent nie odebrał od nowo powołanych sędziów ślubowania. Podkreślenia wymaga, że Prezydent nie powołuje sędziów TK (tak jest w przypadku powołania sędziów innych sądów, czy prezesa i wiceprezesa TK, o czym Konstytucja mówi wprost). Sędziów TK na podstawie Konstytucji wybiera Sejm (Art. 194). Natomiast na podstawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym osoby wybrane na stanowisko sędziego TK składają wobec Prezydenta ślubowanie. Prezydent nie zajął w tej sprawie żadnego oficjalnego stanowiska, wypowiedział się jedynie w mediach, stwierdzając, że sędziów TK mógł wybrać nowy Sejm, i że wybór przez Sejm poprzedniej kadencji nastąpił z naruszeniem standardów demokratycznych. To była jednak tylko jego opinia, gdyż Konstytucja stanowi bardzo precyzyjnie kto wybiera sędziów do TK.
Kadencja trzech sędziów TK upłynęła 6 listopada 2015 r., a zatem przed ukonstytuowaniem się nowego parlamentu (12 listopada 2015 r.). Wybór ich następców (R. Hauser, A. Jakubecki, K. Ślebzak) został dokonany zgodnie z obowiązującym prawem.

17 listopada.
Grupa posłów PO składa wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (sygn. akt K 34/15). Wniosek jest w treści tożsamy z wnioskiem, jaki wcześniej złożyli, a potem wycofali posłowie PiS.
Jednocześnie PiS składa ponownie projekt nowelizacji ustawy o TK (druk sejmowy nr 12). Jest to druga wersja projektu nowelizacji ustawy o TK, zakładająca m.in. możliwość ponownego wyboru 5 sędziów, których kadencje kończą się w 2015 r., a także wygaszenie (po 3 miesiącach od wejścia w życie noweli) kadencji prezesa i wiceprezesa TK.

19 listopada.
Przyjęcie nowelizacji ustawy o TK przez Sejm.

19 listopada.
TK wyznaczył na 3 grudnia 2015 r. termin rozprawy ws. skargi posłów PO i PSL, dotyczącej czerwcowej ustawy o Trybunale. Sygn. akt K 34/15

20 listopada.
Senat nie zgłasza poprawek, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisuje nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Tego samego dnia zostaje ona opublikowana w Dzienniku Ustaw jako ustawa z dnia 19 listopada 2015 roku o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1928; dalej: ustawa o zmianie ustawy o TK)

23 listopada.
Grupa posłów PO oraz Rzecznik Praw Obywatelskich składają wnioski o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy o zmianie ustawy o TK (wnioski odpowiednio o sygn.. akt: K 35/15 i K 37/15, rozpoznawane pod wspólną sygn. akt K 35/15).

24 listopada.
Naczelna Rada Adwokacka oraz Krajowa Rada Sądownictwa zaskarżyły do TK nowelę ustawy o Trybunale, autorstwa PiS.
TK wyznaczył na 9 grudnia termin zbadania wniosku posłów PO ws. noweli ustawy o TK; ma być badany łącznie ze skargami RPO i KRS (sygn. K 35/15).

25 listopada.
Klub PiS złożył projekty pięciu uchwał o stwierdzeniu braku mocy prawnej wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego z 8 października. Późną nocą Sejm przyjął uchwały (druki sejmowe nr 42-46). Dokonał też zmiany w swym regulaminie - pozwalającej marszałkowi Sejmu na ustalenie terminu na składanie wniosków ws. kandydatur na sędziów TK w przypadkach nieopisanych dotychczas w regulaminie (druk sejmowy nr 41).

26 listopada.
Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów ustaliły, że na posiedzeniu w dniach 2-3 grudnia Sejm wybierze pięciu sędziów TK (na podstawie ustawy o TK z czerwca oraz przy wykorzystaniu zmiany w regulaminie izby; listopadowa nowela, autorstwa PiS, wejdzie w życie 5 grudnia).

30 listopada.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o TK (sprawa dołączona do sprawy o sygn. akt K 34/15) oraz ustawy o zmianie ustawy o TK (sygn. K 40/15, sprawa dołączona do sprawy głównej o sygn. akt K 35/15)
Trybunał Konstytucyjny wystąpił do Sejmu o powstrzymanie się od wyboru nowych sędziów TK do czasu wydania przez niego wyroków w sprawach ustawy o TK (3 grudnia) i jej nowelizacji (9 grudnia). 11 sędziów wydało postanowienie "co do zabezpieczenia wniosku" grupy posłów, którzy zaskarżyli ustawę o TK oraz nowelizację tej ustawy. Trybunał zastosował przepisy umożliwiające zabezpieczenie danego roszczenia do czasu wyroku w danej sprawie.
Prezes TK Andrzej Rzepliński poinformował, że on, wiceprezes TK Stanisław Biernat i sędzia Piotr Tuleja zwrócili się do TK o wyłączenie z udziału w rozprawie 3 grudnia. Trybunał wydał postanowienie o wyłączeniu (wnosił o to także marszałek Sejmu Marek Kuchciński). W związku z wyłączeniem trzech sędziów, postanowiono, że 3 grudnia TK zbierze się w składzie pięcioosobowym.

1 grudnia.
Prezydent Andrzej Duda spotkał się z przedstawicielami klubów parlamentarnych ws. sytuacji wokół TK. Po tym spotkaniu szefowa prezydenckiej kancelarii Małgorzata Sadurska powiedziała: po zapoznaniu się z opiniami szefów klubów parlamentarnych i analizując ekspertyzy prawne, prezydent dokona rzetelnej oceny sytuacji.
Tego samego dnia po godz. 18 zostają zgłoszeni kandydaci na nowych sędziów TK (wyłącznie przez posłów PiS). Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka pozytywnie opiniuje wszystkie kandydatury (bez zadawania pytań kandydatom).

2 grudnia.
Koniec kadencji sędziego TK Zbigniewa Cieślaka.
Sejm wybiera pięciu nowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego: Henryka Ciocha, Lecha Morawskiego, Mariusza Muszyńskiego Piotra Pszczółkowskiego oraz Julię Przyłębską (druk sejmowy nr 56). Tego samego dnia uchwały zostają opublikowane w Monitorze Polskim.
Pomiędzy godz. 22:00 a godz. 7:00 czterej pierwsi z wyżej wymienionych sędziów składają ślubowanie wobec Prezydenta RP.  

3 grudnia.
Rano kancelaria prezydenta poinformowała, że prezydent Andrzej Duda odebrał ślubowanie od czterech nowo wybranych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Ślubowanie złożyli: Henryk Cioch, Lech Morawski, Mariusz Muszyński i Piotr Pszczółkowski. Prezydent odbierze ślubowanie od piątego nowo wybranego sędziego, Julii Przyłębskiej, po upływie kadencji (8 grudnia) sędziego, którego zastąpi ona w Trybunale Konstytucyjnym.
Rozprawa przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie z połączonych wniosków, sygn. akt K 34/15. Trybunał Konstytucyjny stwierdza niekonstytucyjność przepisów ustawy o TK w zakresie umożliwiającym Sejmowi VII kadencji wybór dwóch sędziów, których kadencja kończy się w grudniu oraz konstytucyjność przepisu w zakresie wyboru trzech pozostałych sędziów. Uznaje także, że obowiązkiem Prezydenta RP jest niezwłoczne przyjmowanie ślubowania od sędziów wybieranych przez Sejm. Poniżej fragment komunikatu TK po ogłoszeniu wyroku.  
"1. Trybunał uznał za niezgodny z konstytucją art. 137 ustawy o TK, w zakresie umożliwiającym Sejmowi poprzedniej kadencji (2011-2015) wybór dwóch sędziów TK w miejsce sędziów, których kadencja upływa odpowiednio 2 i 8 grudnia 2015 r. Za zgodne z konstytucją uznano natomiast przepisy regulujące wybór trzech sędziów wybranych w miejsce sędziów TK, których kadencja upływa 6 listopada 2015 r. Trybunał uznał, że z art. 194 ust. 1 konstytucji wynika obowiązek wyboru sędziego Trybunału przez Sejm tej kadencji, w trakcie której zostało opróżnione stanowisko sędziego Trybunału. Wybór sędziego Trybunału nie może zostać dokonany niejako z góry (przed czasem) w stosunku do stanowisk sędziowskich, które zostaną zwolnione dopiero w trakcie kadencji przyszłego Sejmu.  
2. Trybunał uznał ponadto, że art. 21 ust. 1 ustawy o TK, dotyczący ślubowania składanego przez nowo wybranego sędziego TK wobec Prezydenta, nakłada na głowę państwa obowiązek niezwłocznego odebrania takiego ślubowania. Jakiekolwiek inne sposoby rozumienia tego przepisu są zaś niekonstytucyjne. Prezydent nie jest organem dokonującym wyboru sędziów Trybunału. Konstytucja w ogóle nie przewiduje jego udziału w procesie obsadzania stanowisk sędziowskich w Trybunale. Przepisy ustawy nie mogą być zatem rozumiane w taki sposób, że przyznają kompetencje kreacyjne głowie państwa. Prezydent nie może swoim działaniem uniemożliwiać rozpoczęcia funkcji urzędowej sędziemu TK, który został uprzednio wybrany przez Sejm na podstawie art. 194 ust. 1 konstytucji. Konstytucja nie przewiduje możliwości odmowy przyjęcia ślubowania od nowo wybranego sędziego TK, a ewentualne wątpliwości głowy państwa co do konstytucyjności przepisów prawa, na podstawie których doszło do wyboru sędziów TK, mogą być oceniane wyłącznie przez Trybunał Konstytucyjny. Odebranie ślubowania od nowo wybranych sędziów TK jest ustawowym obowiązkiem Prezydenta. Ślubowanie umożliwia rozpoczęcie wykonywania funkcji urzędowej przez sędziego TK wybranego przez Sejm, a także służy zapewnieniu ciągłości wykonywania kompetencji przez Trybunał. Brak przepisów ustawowych precyzujących termin na odebranie ślubowania musi być rozumiany w ten sposób, że Prezydent swój obowiązek ma zrealizować niezwłocznie."
Prezydent RP Andrzej Duda wygłasza orędzie, w którym nie odnosi się do treści powyższego wyroku.

STAN NA DZIEŃ 3 grudnia 2015:
TK uznał, że poprzedni Sejm wybrał dwóch sędziów Trybunału Konstytucyjnego w sposób niezgodny z konstytucją (w miejsce tych, których kadencja kończy się w grudniu); wybór pozostałej trójki (w miejsce tych, których kadencja skończyła się w listopadzie) był z nią zgodny. Sędziowie uznali też, że obowiązkiem prezydenta jest niezwłoczne odebranie ślubowania od sędziego TK wybranego przez Sejm.

SĘDZIOWIE TK na dzień 3 grudnia 2015
ILOŚĆ SĘDZIÓW TK – 19
w tym
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TK – 11
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA ZŁOŻENIE ŚLUBOWANIA I NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH – 4
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH - 4

4 grudnia.
TK podał, że prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzepliński i wiceprezes Stanisław Biernat zostali wyłączeni ze składu TK, który 9 grudnia rozpatrzy konstytucyjność nowelizacji ustawy o Trybunale, autorstwa PiS.

5 grudnia.
Weszła w życie nowelizacja ustawy o TK, autorstwa PiS; stanowi, że kadencja sędziego TK rozpoczyna się w dniu złożenia ślubowania wobec prezydenta RP - co następuje w 30 dni od dnia wyboru. Przyjęto także, że 3 miesiące od wejścia zmian w życie, wygaszone będą kadencje Andrzeja Rzeplińskiego i Stanisława Biernata jako prezesa i wiceprezesa TK. Prezesa TK prezydent RP będzie powoływać na trzy lata kadencji, spośród co najmniej trzech kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne TK. Nowela miała też umożliwić wybór 5 sędziów TK.

8 grudnia - kończy się kadencja sędzi TK Teresy Liszcz.

9 grudnia.
TK wydał wyrok w sprawie K 35/15 dotyczącej zaskarżonej (przez RPO, KRS, Pierwszego Prezes Sądu Najwyższego i grupy posłów) ustawy z 19 listopada 2015 przez . TK uznał m.in., że niekonstytucyjne są przepisy o ponownym wyborze sędziów, a także o pozbawieniu funkcji obecnego prezesa i wiceprezesa TK. Jednocześnie Trybunał stwierdził, że tryb pracy nad ustawą nie naruszył przepisów Konstytucji.
Prezydent Andrzej Duda przyjmuje ślubowanie od Sędzi TK Julii Przyłębskiej

SĘDZIOWIE TK na dzień 9 grudnia 2015
ILOŚĆ SĘDZIÓW TK – 18
w tym
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TK – 10
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA ZŁOŻENIE ŚLUBOWANIA I NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH – 3
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH - 5

14 grudnia.
Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła śledztwo w sprawie niedopełnienia przez funkcjonariuszy publicznych obowiązków o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych poprzez zaniechanie niezwłocznego ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zapadłego w dniu 3 grudnia 2015 r.,

15 grudnia.
Wniesienie projektu ustawy o TK do Sejmu przez posłów PiS.

16 grudnia.
Publikacja wyroku w sprawie K 34/15

18 grudnia.
Publikacja wyroku w sprawie K 35/15

22 grudnia.
Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o TK. Nowelizacja stanowi m.in., że TK co do zasady ma orzekać w pełnym składzie, co wymaga udziału co najmniej 13 sędziów (w dotychczasowym stanie prawnym kworum pełnego składu wynosiło 9 sędziów). Orzeczenia wydawane w pełnym składzie muszą zapadać większością 2/3 głosów, podobnie jak uchwały Zgromadzenia Ogólnego (przy czym art. 190 ust. 5 Konstytucji stanowi, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów). Nowelizacja dopuszcza orzekanie w mniejszym składzie (7 lub 3 sędziów) w ściśle określonych wypadkach. Ustawa pozbawia Zgromadzenie Ogólne TK prawa do wygaszania mandatu sędziego TK oraz stanowi, że prawo wszczynania postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego TK posiada także prezydent lub minister sprawiedliwości, pod warunkiem, że Prezes TK nie uzna wniosku za bezzasadny. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą terminy rozpraw muszą być wyznaczane według kolejności wpływu do TK, i mogą się one odbywać nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od dnia doręczenia uczestnikom postępowania zawiadomienia o ich terminie, a w przypadku spraw orzekanych w pełnym składzie – nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy. Uchylono także przepis, że sędzia Trybunału odpowiada dyscyplinarnie za swoje postępowanie również przed objęciem stanowiska, jeżeli uchybił obowiązkowi piastowanego urzędu państwowego lub okazał się niegodny urzędu sędziego Trybunału. Ustawa nie przewiduje vacatio legis.

28 grudnia.
Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę. Decyzję tę uzasadnił tym, iż w jego ocenie ustawa ta „przyczynia się do wzmocnienia pozycji i sytuacji Trybunału Konstytucyjnego”. Tego samego dnia została ona opublikowana w Dzienniku Ustaw i weszła w życie.
Ustawa została zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego przez grupę posłów Platformy Obywatelskiej, grupę posłów Nowoczesnej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę Sądownictwa. Sprawa ma zostać osądzona z pominięciem przepisów zmienionej ustawy. Fundacja im. Stefana Batorego, Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych i Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedłożyły Trybunałowi Konstytucyjnemu opinie, w których uznały ustawę za w całości niekonstytucyjną. Zdaniem Naczelnej Rady Adwokackiej, Trybunał może orzekać wprost na podstawie przepisów Konstytucji RP, z pominięciem przepisów ustawy nowelizującej. Prokurator Generalny Andrzej Seremet w opinii przedstawionej TK uznał ustawę za niezgodną z Konstytucją w 16 punktach.

12 stycznia 2016 roku Andrzej Rzepliński dopuścił do orzekania dwoje sędziów wybranych przez PiS - Julię Przyłębską i Piotra Pszczółkowskiego
Tak więc

SĘDZIOWIE TK na dziś czyli 9 marca 2016
ILOŚĆ SĘDZIÓW TK – 18
w tym
ILOŚĆ ORZEKAJĄCYCH SĘDZIÓW TK – 12
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA ZŁOŻENIE ŚLUBOWANIA I NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH – 3
ILOŚĆ SĘDZIÓW OCZEKUJĄCYCH NA PODJĘCIE OBOWIĄZKÓW SĘDZIOWSKICH - 3
 

9 marca 2016.
Trybunał uznał w wyroku, że cała nowela ustawy o TK autorstwa PiS jest niezgodna m.in. z konstytucyjną zasadą poprawnej legislacji. Według Trybunału nowelizacja uniemożliwiła TK "rzetelne i sprawne działanie" i ingerowała w jego niezależność.

12-osobowy skład TK zakwestionował m.in. określenie pełnego składu jako co najmniej 13 sędziów, wymóg większości dwóch trzecich głosów dla jego orzeczeń, nakaz rozpatrywania wniosków przez TK według kolejności wpływu, wydłużenie terminów rozpatrywania spraw przez TK, możliwość wygaszania mandatu sędziego TK przez Sejm oraz brak w noweli vacatio legis.
 

Wybrane fragmenty KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 roku dot. TK


Artykuł 10
1.Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2.Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

Artykuł 145
1.Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
2.Postawienie Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego.
3.Z dniem podjęcia uchwały o postawieniu Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej ulega zawieszeniu. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio.

Artykuł 173
Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.

Artykuł 188
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1.zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2.zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3.zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

Artykuł 190
1.Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
2.Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wymienionych w art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
3.Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.
4.Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.
5.Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów.

Artykuł 194
1.Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.
2.Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Artykuł 195
1.Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji.

Artykuł 197
Organizację Trybunału Konstytucyjnego oraz tryb postępowania przed Trybunałem określa ustawa.